Yazar: Uzman Diyetisyen Hande TEKEREKOĞLU İŞSEVER
ANNE SÜTÜNÜN FAYDALARI
Anne sütü, yenidoğan her bebeğin normal gelişmesine yetecek besin öğeleri gereksinimini karşılayan, ilk 6 ay tek başına yeterli olan, bağışıklık güçlendirici, koruyucu ve steril en uygun ve doğal besindir. Sindirime yardımcı aktif enzimleri içinde barındırır, enfeksiyon önleyen hormon ve büyüme faktörlerini içerir. Bebeğiniz doğduktan sonraki ilk 3-4 gün içinde az miktarda üretilen sarı renkli ve koyu kıvamlı kolostrum sütünü alır. Kolostrum küçük hacimde bebeğinizin doymasını sağlar; aynı zamanda bağışıklığını destekleyen özelliklere sahiptir. Anne sütünün içeriği bebeğin gereksinimlerine göre zamanla değişir. Anne sütü alan bebeklerin idrar yolu enfeksiyonları ve kulak enfeksiyonları geçirme riski azalır. Diyabet ve astım görülme sıklığı azdır.
EMZİRMENİN FAYDALARI
Anne sütü çocuğun yaşamının ilk ayları için en uygun besindir; fiziksel ve duygusal gelişimi için gerekli tüm maddeleri içerir. Emzirirken anne ve bebek arasında iletişim kolaylaşır, psikolojik avantajlar da sağlamaktadır. Emzirme ile birlikte mutluluk hormonu oksitosin salgılanır ve beyine daha çok süt üretimi sinyali gönderilir. Oksitosin hormonu aynı zamanda rahimi uyararak rahmin küçülmesini ve doğumdan önceki boyutuna geri dönmesini hızlandırır. İnsan vücudu bebek emdikçe onun ihtiyacı kadar sütü ihtiyacı olan besin maddelerini bir araya getirerek ayarlar. Emziren annelerin doğum sonrası kanama riskinin daha az olduğu görülür. Anne sütü bebek için her daim ideal sıcaklıkta ve sterildir. Bu sayede anne nerede olursa olsun emzirme sürecini kolaylaştırır. Emziren annelerin doğum kilolarından daha hızlı kurtulur; bazal metabolizma hızları artmaktadır. Bebeğinizle ten tene temas ederek vakit geçirmeniz sütünüzün artmasına yardımcı olmaktadır. Bu aynı zamanda bebeğinizle aranızdaki bağı da güçlendirmektedir.
ANNE SÜTÜNÜ ARTTIRAN YİYECEKLER
Anne sütünü arttıran en önemli faktör emzirmektir. Doğum ile birlikte hormonal olarak oksitosin, beyini süt üretimi yapması konusunda uyarır; buna paralel olarak da memenin mekanik olarak uyarılması gerekmektedir. Bebeğiniz emdikçe beyin “daha çok süt üretmesi gerektiği” mesajını alarak süt üretimini arttırmaktadır. Emzirmenin ardından sağım işlemi yapmak memenin daha çok uyarılmasına yardımcı olan bir başka faktördür. Ancak unutulmaması gereken bir noktanın altını çizelim; sağdığınızda çıkan süt miktarının az çok olması sütünüzün niceliğini ve niteliğini etkilememektedir. Memeyi uyardıktan sonra anne sütünü arttıran etmenlerin bir diğeri ise uykudur. Özellikle ilk aylarda anneye gündüz ve gece yardımcı olacak eş ve aile büyüğünün olması müthiş bir destektir. Bebek uyuduğunda annenin de dinlenmesi süt üretimini arttıracaktır. Sıvı tüketiminizi arttırmanız gerekmektedir. Anne sütü sıvıdır; bu sebeple günde 3 – 3.5 litre kadar su içmelisiniz. Su içmek için susamayı beklemeyin; başucunda mutlaka bir sürahi su bulunsun. Çay ve kahve tüketimini kısıtlamaya emzirirken özen gösterin. Eğer su içiminde zorlanıyorsanız; rezene kimyon gibi bitki çayları, şekersiz meyve kompostolarından faydalanabilirsiniz. Hazır paketli emzirme çayları bol miktarda şeker içerdiği için önerilmemektedir. Anne sütünü arttırırken yeterli enerji ve protein almaya dikkat etmelisiniz. Ana öğünlerinizi atlamayın ve 3 – 4 saatte 1 mutlaka beslenin. Beslenmenize eklediğiniz yeşillikler, sebzeler ve taze mevsim meyveleri sütünüzü arttırmaya destek olacaktır. Her öğününüzde bir miktar protein almalısınız. Yumurta, peynir dışında, kırmızı et – pirzola – et haşlama hem annenin doymasını ve iştahını kontrol etmesini sağlar, hem de sütünüzü arttırır. Ara öğünlerinizde kuru dut, hurma, ceviz, 1-2 parmak kalınlığında helva ve tahin ile beslenmenizi çeşitlendirebilirsiniz. Bunların yanı sıra tarçın ve kimyon çayı da sütünüzü miktarını arttırmaya destek olacaktır.
ANNE SÜTÜ NASIL SAĞILIR?
Süt üretimini arttırmak istiyorsanız veya çalışan bir anne iseniz sağım yapmaya ihtiyaç duyabilirsiniz. Sütünüzü elle, ev tipi veya hastane tipi bir pompa ile sağabilirsiniz.
- Elle Sağım yaparken: Öncelikle ellerinizi sabun ve bol su ile temizleyiniz. Süt akışını kolaylaştırmak için bebeğinizin fotoğrafına bakmak, giysisini koklamak, memelerinizin üzerine sıcak havlu koyup ısıtmak önerilir. Başparmağınızı memenizin kahverengi bölgesinin üzerine getirip C şeklinde kavrayın ve masaj yaparak meme ucunu uyarın.
- Elektrikli Pompa ile Sağım yaparken: 10 – 15 dakikalık bir sağım süresi genellikle yeterli olmaktadır. Basınç ve vakum sıklığı ayarlanabilir. İlk iki dakikanın ardından hız miktarı azaltılabilir. Sağım yaparken dik oturmak veya geriye doğru kaykılmamak tavsiye edilir. Mümkünse her iki göğsü aynı anda sağmak elde edeceğiniz verimi arttırır.
ANNE SÜTÜNÜN SAKLANMASI
Sütünüzü sağdıktan sonra hazır satılan anne sütü poşetlerine aktarın. Aktardıktan sonra üzerine mutlaka tarih ve saati, kaç ml süt olduğunu yazın. Sütünüzü bebeğinizin içebileceği miktarlarda paketlemeye özen gösterin. İlk başlarda mide hacminin küçük olduğunu, daha sonra daha çok içeceğini unutmayın. Anne sütü sağım yapıldıktan sonra 3 saat oda sıcaklığında, 3 gün + 4 °C buzdolabında ve 3 ay – 6 ay arası buzlukta (-18 °C) saklanabilir. Dondurduğunuz sütü çözmek isterseniz mümkünse 1 gece önceden veya gün içinde buzdolabına koyun. Bu yağ kaybının daha az olmasını sağlayacaktır. Eğer böyle bir fırsatınız yoksa akan suyun altında veya ılık su dolu bir kabın içine oturtarak çözebilirsiniz. Sütün içine su girmemesine dikkat ediniz. Anne sütü ısıtıldıktan sonra ne yazık ki tekrardan kullanılamaz, buzdolabı / buzlukta tekrardan saklanamaz.
Şunlara da göz atın:
